YER:Malatya Sivil Toplum Örgütü Birliği Binası
TARİH:09.06.2018
KATILIMCILAR
DERNEK, VAKIF VE GİRİŞİMLER
1 / Atmalılar Derneği (Halit Seyfi Yücel)
2 / Anadolu Basın (Ali Ekber Kaya)
3 / Arguvan Bozan Köyü Derneği (Hasan Öztürk)
4 / Alevi Eşit Yurttaşlık Derneği (Erdoğan Ünverdi)
5 / Malatya Sivil Toplum Örgütleri Birliği (Murat Cengiz)
6 / Önder İmam Hatipliler Derneği (Mustafa Baştürk)
7 / Mastöb İstanbul Şubesi (Ömer Adıyaman)
8 / Pir Sultan Abdal Derneği (Mazlum Çetinkaya)
9 / Mastöb Gençlik Kolları (Münir Çelik)
KANAAT ÖNDERİ VE BİREYLER
1 / Asım Demirkök
2 / Ferman Salmış
GOZLEMCİLER
1 / Mehmet Ali Başıbüyük
2/ Yaşar Taztepe
3 / Servet Günhan
4 / Perihan Yücekaya (Hdp İl Eş Başkanı)
KATILAN MİLLETVEKİLLERİ ADAYLARI
1 / Hulusi Porgalı (CHP 2. Sıra)
2 / Yusuf Bozkuş (HDP 6. Sıra)
BELEDİYE BAŞKANLARI
Yok.
MESAJ YOLLAYANLAR
Yok.
MEDYA
Katılan medya kuruluşu olmadı.
MODERATÖR
Doç.Dr. Işıl Arpacı – İnönü Üniversitesi
KONULAR
GENEL KONU: Sivil Toplum Milletvekili Buluşmaları
KONUŞULANLAR
1 / Işıl Arpacı Malatya’daki Suriye’ lilerle ilgili ne düşünüyorsunuz?
2 / Halit Seyfi Yücel Eğitim sistemi ile ilgili ne düşünüyorsunuz? Seçildiğinizde eğitim konusunda yapmak istediğiniz bir şey var mı?
3 / Mustafa Baştürk Cumhuriyet Hükümetleri kurulduğundan beri Türkiye’yi yönetenler bu ülkedeki eğitim sistemi ile insanları yoksul ve cahil bırakarak sürekli iktidarda mı kalmak istediler? Chp Türkiye’de neden iktidar olamıyor bu konuda ne düşünüyorsunuz?
4 / Ferman Salmış Malatya için değiştirmek istediğini üç şey olduğunu düşünürsek bu üç şey ne olur?
5 / Ali Ekber Kaya Milletvekili olduğunuz zaman sizlere rahat ulaşabilecek miyiz? Ülkenin eğitim sistemi düzeldiğinde tüm problemlerinin düzeleceğine inanıyor musunuz?
6 / Yaşar Taptaze Üretmeden tüketen ülke gelişemez. Öncelikle gümrük birliği anlaşmasının iptal edilmesi lazım, bu ülkeyi bitiren bu anlaşmadır.
7 / Mazlum Köse Malatya’da kayısı dışında ikinci bir ürün yok. Dünyada ulusal tarım politikası olmayan ender ülkelerden biriyiz. 15 yıl öncesine kadar tarım ürünlerinde kendi kendisine yeten bir ülkeydik.
Aleviler için Cem evlerini yasal statüye kavuşturacağız diyorsunuz. Oysa İzmir Bayraklı belediyesi ve İstanbul Avcılar belediyesi sizin ve her iki belediye cem evlerini yıktılar. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?
8 / Perihan Yücekaya Hdp baraj altında kaldığında biliyorsunuz seksen civarında milletvekili Akp’ye geçecek. Kürt sorunun çözümü konusunda ne düşünüyorsunuz?
9 / Mehmet Ali Başıbüyük Eğitimdeki fırsat eşitsizliği var. Anadil bir çocuk için çok önemlidir. Biz birlikte nasıl yaşayacağız?
10 / Hulusi Porgalı Suriye’liler bizim din kardeşlerimiz aynı zamanda da insan olarak kardeşlerimiz. Bu insanların gelme sebeplerine bakmamız lazım ondan sonra çözüme bakmalıyız. Bu insanlar, Arap baharından sonra öyle kaotik ortam yarattılar ki Türkiye’ye gelmek zorunda kaldılar. Bizim onları misafir etmekten başka çaremiz kalmadı. Bu insanlar bayram için ülkelerine gidip geliyorsa biz onları mülteci olarak göremeyiz. O zaman bu insanların ticari amaçla geldiklerini düşünüyorum. Bizim ekonomimiz bu kadar zor durumdayken, bizim insanlarımızın eğitime, sağlığa, beslenmeye ihtiyacı varken bunların ülkelerinde barış sağlandıktan sonra gitmeleri gerekir. Malatya zaten doğudan göç alan ve Malatya’lıların azınlığa düştüğü bir şehir. Suriye’lilerin uyum sağlamakta sorun yaşadıklarını düşünüyorum. Devletimiz, belediyemiz ve sivil toplum örgütleri yeterli desteği veriyor, burada kalma sebeplerinin tamamen ekonomik sebeplerden kaynaklandığını görüyoruz.
Biz sadece öğretim yapıyoruz, eğitim vermiyoruz, biat kültürünü veriyoruz çocuklarımıza. Buraya batının en modern şehrini de kursanız yetiştirme tarzımız değişmediği sürece biz geri kalmaya mahkum olacağız. Ama öyle bir yapı var ki toplumun çok aydınlanmasını istemiyor çünkü aydınlanırsa yönetemez. Bugünkü iktidarın oy aldığı yerler daha çok varoşlar, kırsal ve tarımsal bölgeler yani eğitim seviyesinin düşük olduğu yerler. Bu da bizi Avrupa seviyesinden aşağıda tutuyor. Türkiye de kantonlaşabilir ama bizim insanlarımızın henüz kültür ve eğitim düzeyleri o seviyede değil. Cumhuriyet Halk Partisi’nin seçim beyannamesinde 1+8+4 diye sistem önerimiz var. 1 yıl Anaokulu mecburiyeti, 8 yıllık ilköğretim ve 4 yıllık orta öğretim düşüncemiz var. 4+4+4 sisteminde öğrenciye matematiği ve okuma yazmayı öğrettikten sonra ideolojik olarak yönlensin düşüncesi var. Biz temel eğitimi 8 seneye çıkaracağız, çocuk 8 yıl okuduktan sonra İmam Hatip e mi yoksa başka bir okula mı gitmek istediğine kendisi karar versin.
Bugünkü eğitim sistemimizin temelden gelen sıkıntıları var. Küçükken şöyle yetiştirildik; “bir Türk dünyaya bedeldir” diye. İşte bu kendimizi dev aynasında görmemize neden oldu ve bu hale geldik. Biz kılıçla, okla, silahla yarıştık, bilimle yarışmadık. Bugünkü silah, top, para, huzur, refah her şey bilimle olur. Daha 30-40 sene önce kız çocuklarını okutmaya “günah” diyorduk. Eğitim ve bilimdeki geriliğimiz için zamana ihtiyacımız var. Bir yerden başlamamız lazım artık çünkü gittikçe geriliyoruz. Her yıl sınav sistemlerimiz değişiyor, eğitim sistemimiz değişiyor. Herkese göre “doğru” ve “yanlış” yoktur, “doğru” birdir, “yanlış” birdir. Ülkenin gelişmesini istiyorsak öncelikle çocukların ve gençlerin eğitiminden başlamalıyız. Kpss’deki mülakat kalkmalıdır. Herkese eşit şekilde eğitim verilmeli, her dil bir insan olduğuna göre herkes istediği dili konuşabilmelidir. İkincisi de üretmekten geçiyor. Eğitimi belli bir düzene oturtamadıktan sonra, Türkiye’de teknolojiyi kendimiz geliştiremedikten ve teknolojik katma değeri yüksek ürünler üretemedikten sonra, tarıma ve hayvancılığa dayalı politikalarımızı geliştiremedikten sonra sadece bina yapmakla ekonominin çarkını döndürüp, ekonominin dinamosunu sadece betonlara dönüştürmekle biz bu ülkeyi bir noktaya getiremeyiz. Yıllık 210-220 milyar dolar ithalat yapıyoruz. Biz150-160 dolar milyar üretiyoruz ve 50-60 milyar açık veriyoruz. Bu 50-60 milyar doları dış borçla kapatıyoruz. Biz bu borçla, bu eğitim sistemimiz ve üretemediğimiz sürece 3-5 yıl daha kalifiye insan ve bilim insanları yetiştiremedikten sonra bir yere gidemeyiz ve Türkiye bir noktadan sonra iflas eder. Öncelikle israftan kaçınmalıyız. Türkiye artık seçim yorgunu bir ülke oldu, ülke kaynakları elden gidiyor.
Milliyetçilik, ülkesini sevmektir. Biz önce tasarrufa gideceğiz, sonra üreteceğiz. Ülkemizi borçlanmadan, eğitim ve teknolojiyi yükselterek geliştirmemiz lazım.
Malatya’da kayısı üreticisinin sorunları var. Kayısıya alan bazlı destek vereceğiz yani dönüm başı destekleme primi vereceğiz. Üretimden sonra da kooperatifleşerek ürünü tüccara ezdirmeden ihracatçılar birliği kurarak kendi kayısısını kendi ihraç edecek birlikler kuracağız. Tarım arazilerindeki tüm kayısıları sökmemiz lazım ki başka ürünler ekerek üretim yapalım. Üretmeden tüketen olduk. Devletin bir tarım politikası olmalı ve hangi tarım ürünlerinin ekileceğini önceden planlaması gerekir.
Malatya’da var olan trafik sorunu hepimizi olumsuz etkiliyor. Büyükşehir olup da çevre yolu olmayan istisna illerden biriyiz. Hem kuzey hem de güney çevre yolunun olması gerektiğini düşünüyorum. Malatya’da trafik sorununu ortaya çıkaran faktör, büyük kuruluşların şehrin merkezinde olmasıdır. Örneğin Avm’nin, belediyenin, hastanenin şehir merkezinde olması sorun yaratıyor. Şehri açmamız ve uydu kentler yapmamız lazım.
Emeklilere verilen 1000 er lira para sadece bir iş adamının vergi borcunu silecek kadar bir orana denk gelir. Biz Chp olarak emekliye yılda iki kez prim vereceğiz diyince iktidar emekliye bin tl verdi. Türkiye de birçok havayolu uçağın yakıtını, tüm ticari gemiler ve lüks yatlar 3 liradan alıyor. Oysa çiftçi 5.5 tl den alıyor.
Çok partili sisteme geçtikten sonra merkez partiler “din” konusunu hep önde tutmuşlardır.. Oysa Türkiye laik bir ülkedir, biz dini hep ayrı tuttuk. Din hassas bir konudur, iktidar partisi din üzerinden algı yaratmaya çalışmıştır. Biz dini siyasetten ayrı tutmaya çalışıyoruz.
Hdp’nin baraj altında kalacağını düşünmüyorum. Sayın Demirtaş’ın içerde olmasıyla Hdp’nin1- 1.5 puan artırdığını düşünüyorum çünkü Türk halkı her zaman mağdurun arkasında durmuştur. Bu hükümetin Hdp’yi baraj altında bırakma niyeti olsaydı Hdp’yi seçime sokmazdı, bir Khk çıkarıp bunu yapardı.
Malatya’da yaşayan bir vekil olacağım, elbette meclis çalışmaları sırasında orda olacağım. Beni desteklesin veya desteklemesin herkesin vekili olacağım, Malatya’nın tüm sorunlarını sahiplenen ve telefonları her zaman herkese açık bir vekil olacağım.
11 / Münir Çelik Ülkede demokrasinin tecelli edebilmesi için %10 barajının olmaması gerekiyor. Mecliste 600 milletvekili olacak hangi parti olursa olsun düşük oy alsa dahi mecliste temsil edilmelidir. Hdp mecliste olduğu dönemde Kürt sorunu çözüldü mü? Bu ülkede Kürtler bakan oldu, milletvekili oldu eğer Alevilere yapılanlar Kürtlere yapılsaydı Kürtler hepimizi bir kaşık suda boğardı. Size göre Kürt sorunu nedir?
12 / Murat Cengiz Türkiye’de bir Kürt sorunu olduğuna inanmıyorum, Türkiye’nin tümünün sorunu olduğunu düşünüyorum. Doğuda eğer insanlar mağdur ediliyorsa bu sizin de sorununuzdur, benim de sorunumdur. Malatya’nın %85’i Kürttür ve bizim sorunlarımızı beraber çözmemiz gerekir. Oradaki insanlar mağdur edildi, hizmet gitmedi. Bu sorun bugünün sorunu değil, geçmişten gelen bir sorundur. Ortak çözülecek birçok sorunumuz varken neden sadece Kürt sorununu gündeme getiriyorsunuz?
13 / Erdoğan Ünverdi Hdp’nin sadece Kürt sorununu öne çıkarması Kürt partisi algısı yaratıyor. Oysa ki Türkiye’nin bir demokrasi sorunu var. Türkiye çağdaş, çoğulcu ve katılımcı bir demokrasiye ulaştığında Türkiye’de yaşayan seksen bir milyon insan inancını ve kimliğini özgürce ifade edebilecektir. Türkiye 1923’te tekçi bir etnisite üzerinde bir ulus devlet geliştirmeye çalıştı ve onun içindeki farklılıkları görmezden geldi. İnançta sunilik ve suniliğin Hanefi kolu, etnisite olarak Türk ırkı ama diğerlerini bunun içerisinde asimile edip eriteceklerdi. Oysa ki insanlar kendi kimlikleriyle tanınmak ve o kimliğin etrafında yaşamak istiyorlar. Ülkedeki kimlikleri yok sayma, ülkedeki barışın, huzurun gelişmesine katkı sağlamıyor. Herkesi kapsayacak bir anayasa istiyoruz. Türkiye’de ki tüm renkler mecliste temsil edilsin. Ülkede yaşayan bir kesimi yok saymak ülkeyi böler, oysaki katılımcılık bizleri birleştirir. Demokrasi sadece bir kesime uygulanıyor, diğer kesim bundan nasibini almıyor. Hadp’nin 81 milyonu kucaklayacak bir projesi var mı?
14 / Mustafa Baştürk Güneydoğu’daki en önemli problem yatırımcının kendini güvende görmemesi dolayısıyla oraya gitmemesidir. Siz bu konuda Güneydoğu’ya ya da terörün yoğun olduğu yerlere yatırımı, üretim ekonomisini nasıl götüreceksiniz?
15 / Mehmet Ali Başıbüyük Bölge kucaklanmadı ve eğitim verilmedi, yıllarca baskıyla sindirilmeye çalışıldı. Ülkede demokrasi yok, adalet yok, hukuk yok. Hep kürt sorununu öne çıkarırsanız oy alamazsınız. Bütün farklılıklarımızla birlikte nasıl yaşayacağız?
16 / Yusuf Bozkuş Ülkenin bir demokrasi problemi var. 15 Temmuz sonrası olağanüstü hal ilan edildi, ülke ohal ve khk’larla yönetiliyor. Meclis varken neden khk lar çıkarılıyor ve meclis varken ohal neden devam ediyor? Olağan üstü hal devam ettiği sürece yabancı yatırımcı ülkede yatırım yapmıyor. Mahkeme kararı olmadan, 8-10 yıl birlikte yürüdükleri Fetö’nün mallarına el koydular. Ekonomi batık durumda ve sadece inşaat üzerine kurulu bir ekonomi var. Yağmalama, talan, rant almış başını yürüyor. Biz iktidar olduğumuzda bu talan ve ranta son vereceğiz, üretime dayalı bir ekonomi modelini öncelikli kılacağız. Şehirlerde artık depremlerde toplanacak alan bırakmadılar. Malatya’da trafik zulme dönüşmüş tüm bunlar yağma mantığının sonucudur. Demokrasiyi öncelememizin sebebi; demokrasi olmazsa ekonomi de olmaz, eğitimin, sağlığın, toplumsal yaşamın en önemli argümanı bize göre demokrasidir. Demokrasi olursa yatırımcı kendini güvende görür. Her gelen bakan kendine göre bir eğitim sistemi getiriyor. Hdp’nin mecliste olması gerekir, Hdp mecliste olursa Akp-Mhp ittifakı zayıflayacaktır ve iktidarı kaybedecektir.
Kürt sorunu çok boyutlu bir sorundur. Türkler 1071’de Kürtler sayesinde Anadolu’ya gelmişlerdir. Bir ulus var ve onun bir yaşantısı, kültürü, geleneği, göreneği var, bir ulusu var eden ne kadar argüman varsa Kürtlerin de var. Hdp’nin projesi ortak vatan, demokratik Cumhuriyet’tir. Bu şu demektir; tüm azınlıkların kendilerini, farklılıkların ve kendini öteki hissedenlerin kendini ifade etme özgürlüğüdür. Kürtler kendi dilleriyle öğrenimini neden yapmasın? Malatya’da bir tane Kürtçe tabela var mı? Kürtlerin yerleşim yerlerinin isimleri değiştirilmiş, kültürleri yok edilmiş. Kürtler kendilerini olduğu gibi kabul edilmesini istiyor. Kürt sorunu “yok” demekle yok olmuyor. Kürtlerin anayasal eşitlik sorunu var, anadilde eğitim sorunu ve yerelde kendi kendini yönetme sorunu var. Kürtler kendi belediye başkanının, valisini seçse demokrasi daha fazla güçlenmez mi? Avrupa yerel yönetimler şartını Türkiye kabul etmiş, merkezi yönetimin yetkilerini yerele aktarmış.
Hdp Türkiye partisidir, Hdp Ulus-devlet paradigmasına karşıdır. Ulus devletler “tekçi” bir anlayışa sahiptir. Türkiye’de çoğulculuğu savunuyoruz. Tüm renklere, tüm inançlara ve tüm kimliklere eşit mesafedeyiz. Tüm sorunları aşmanın ortak paydası demokratik bir yönetimle olur.
Güneydoğu Anadolu dediğimiz yerde hayvancılığı bitirdiler, yaylalara çıkmak yasak. Güvenliği devlet sağlayacak. Akp, ülkede huzuru sağladık diyor ama bir taraftan da güvenlik gerekçesiyle sandıkları taşıyor. Tarım ve hayvancılığı bitirirseniz üretim yapamazsınız. İlla ağır sanayi götüreceksiniz diye bir şey yok, güneş enerjisi kuralım. Doğal kaynakları kullanacağız, rüzgar enerjisini kullanacağız.
16 / Perihan Yücekaya Toplumun yarısını kadın oluşturuyor ve yaşamda büyük bir emek sahibi. Bizim 600 adayımızın 230 u kadındır. Yaşamda erkeğin kadını ezmediği, kadının da erkeği ezmediği bir düzeni savunuyoruz. Kadın siyasette olursa o zaman eşitlik sağlanabilir. Bu sistem eril olduğu için ayrıştırıyor. Hdp’de Alevi kesimden adaylarımız var, Ermeni, Türk adaylarımız var, hiç kimsenin öteki olmadığı bir düzen istiyoruz. Halkın seçtiği belediyelerimize kayyum atandı. Avrupa’da Türk okulları var, Almanya bölünüyor mu? Ana dil haktır, seçmeli olamaz. Kürt sorunu masada çözülmelidir.
DEĞERLENDİREN KİŞİ
Semine Dengeşik